ناصر تقوایی؛ از آبادان تا آزادی!
به مناسبت درگذشت «فوتبالی‌ترین سینماگر ایران»
✍️ سید مهدی فاطمی
سینمای ایران امروز، بار دیگر به سوگ نشست.
ناصر تقوایی، کارگردان شهیر و صاحب‌نام سال‌های طلایی سینمای ایران، خالق آثار ماندگاری در سینما و تلویزیون، پس از سال‌ها سکوت از میان ما رفت.
او هنرمندی به غایت توانمند، مسلط و مؤلف بود؛ چهره‌ای که از او به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران یاد می‌شود. کم‌کاری خودخواسته تقوایی در مواجهه با سانسور سبب شد تا از این سینماگر بزرگ، تنها چند اثر تمام عیار به جا بماند و برخی از پروژه‌هایش ناتمام بمانند. اما در کنار سینما، وجه کمتر شناخته‌شده‌ای از زندگی ناصر تقوایی وجود داشت: عشق عمیقش به فوتبال. او همچون بسیاری از آبادانی‌ها، به‌شدت فوتبالی بود و از سال‌های جوانی پیگیر اتفاقات این رشته پرهیجان. در خاطراتش همواره نام فوتبالیست‌های آبادانی شنیده می‌شد؛ از پرویز دهداری و نوری خدایاری تا عبدالرضا برزگری و ابراهیم قاسمپور که مورد تحسین خاص او بودند. جالب آن‌که در میان تیم‌های پایتخت، باشگاه پاس را بیش از همه دوست می‌داشت و علت این علاقه را «مکتب‌دار بودن» این تیم می‌دانست.
شاید اهالی فوتبال ندانند، و قطعاً بسیاری هم نمی‌دانند، که خالق ناخدا خورشید همان کسی است که برای نخستین بار جانمایی حرفه‌ای دوربین‌های صداوسیما در ورزشگاه آزادی را طراحی کرد! ماجرا از جلسه‌ای در سال ۱۳۷۸ میان ناصر شفق، مدیرعامل وقت باشگاه پاس، و ناصر تقوایی آغاز شد.
تقوایی در آن نشست از جا ماندن آزاردهنده دوربین از توپ در پخش زنده مسابقات گلایه کرد و بی‌هیچ چشم‌داشتی پیشنهاد داد شخصاً موقعیت مناسب دوربین‌ها را طراحی کند.
با هماهنگی‌های انجام شده، او طی پنج، شش ساعت، با کیسه گچ به دست از پله‌های استادیوم آزادی بالا رفت تا نقاط دقیق نصب دوربین‌ها را مشخص کند. به گفته کارشناسان، کیفیت پخش تلویزیونی مسابقات پس از این تغییرات، دگرگون شد.
بی‌تردید، نگاه حرفه‌ای ناصر تقوایی یکی از عوامل اصلی تفاوت چشمگیر پخش مسابقات در ورزشگاه آزادی با دیگر شهرها در آن سال‌ها بود. درگذشت این چهره درخشان فرهنگ و هنر، نه‌تنها ضایعه‌ای برای سینمای ایران، بلکه اندوهی بزرگ برای فوتبال ایران نیز هست؛. فوتبالی که یکی از عاشقان واقعی خود را از دست داد.
روحش شاد و یادش جاودان.
